Fajnego ma pani crossa – słyszę czasami podczas moich treningów. To nie cross, to enduro – odpowiadam i widzę obojętność na twarzy mojego rozmówcy. Skoro nie ma różnicy to po co…. No właśnie, różnice są i warto wiedzieć jakie.
Duże zamieszanie w nazewnictwie motocykli wprowadziły ciężkie motocykle klasy adventure, które zdaniem wielu osób często błędnie określane są motocyklami enduro. Cóż, trudno oczekiwać od sprzętu ważącego grubo ponad 200 kg właściwości profesjonalnego enduro. Ustalmy zatem, że enduro to lekki motocykl o pojemności około 125-450 cm³ i wadze około 110 kg. Cross to motocykl o podobnej wadze i pojemności (chociaż zaczynają się już od 50 cm³ dla najmłodszych) jednak to dwa różne rodzaje jednośladów. Na pierwszy rzut oka mogą wydawać się identyczne, tym bardziej dla niezmotoryzowanych bądź motocyklistów szosowych. Jednak różnic jest wiele zarówno w budowie, napędzie, jak i dokumentacji.
Na zdjęciach kilka przykładów modeli Husqvarna, potrafisz odróżnić cross od enduro?
Warto podkreślić to co na pewno łączy wszystkie te motocykle – należą do rodziny off-road, jednak wykorzystywane są w odmiennych warunkach terenowych.
Motocykle cross
Wykorzystywane są głównie na specjalnie przygotowanych torach motocrossowych.
Nawierzchnię toru przeznaczonego pod wyścigi mogą tworzyć wyłącznie materiały naturalne takie jak: piasek, żwir, ziemia, glina i ich mieszanki. W żadnym wypadku nawierzchni nie może stanowić beton, asfalt, kostka brukowa lub inne nie naturalne mieszanki. Dokładne wymagania takiej ,,nitki” możecie odszukać w podstawowych wymaganiach technicznych opublikowanych przez Polski Związek Motorowy. Motocykl cross ma być lekki (przy tej samej pojemności będzie lżejszy od enduro). Cross nie posiada homologacji, nie ma lampy, kierunkowskazów, lusterek i miejsca na tablice rejestracyjną. Wszystko to jest zbędne i stanowi ewentualne zagrożenie podczas upadków na torze. Nie możesz go zatem zarejestrować. Zapomnij o klaksonie i odpowiednio wyciszonym tłumiku (jest krótszy niż w enduro). Taki sprzęt zazwyczaj trzeba przetransportować na przyczepce, busem itp.
Motocykle enduro
Zaprojektowane i przystosowane do jazdy po zróżnicowanej nawierzchni. Enduro znacznie lepiej od crossa poradzi sobie podczas jazdy przełajowej i przy pokonywaniu przeszkód w naturalnym środowisku. Właśnie dlatego w naszej Szkole Jazdy podczas szkoleń enduro wypożyczyć możesz tylko tego typu maszyny.
Tego rodzaju jednośladem możesz wyjechać legalnie na drogi publiczne, szutrowe itp., ponieważ motocykl posiada homologację, możesz go w pełni zarejestrować i ubezpieczyć. Enduro posiada wszystkie potrzebne światła, w tym zestaw kierunkowskazów, lusterka oraz miejsce na tablicę rejestracyjną, klakson. Dostajemy to w tak zwanym pakiecie homologacyjnym, jednak rzadko kiedy montowany jest w komplecie, zwłaszcza jeśli startujemy w rajdach, zawodach.
Dla wielu osób zasadniczą różnicą przy wyborze motocykla off-roadowego jest cena. Crossówki są zdecydowanie tańsze. To nie powinno być jednak głównym wyznacznikiem w podejmowaniu decyzji.
Na zdjęciach kilka przykładów modeli KTM, czy odróżniasz crossa od enduro?
Napęd
Silnik i oddawanie mocy to jedna z głównych różnic między crossem a enduro. Silnik w crossówce jest zespolony w taki sposób, że generalnie jest mocniejszy niż silnik enduro przy tej samej pojemności. Motocykl pracuje na wyższych obrotach. Chodzi o to, aby wyciągnąć maksymalną moc z silnika crossowego. Jest to motocykl przystosowany do krótkich, około 20 minutowych wyścigów na pełnych obrotach. Silnik w motocyklu enduro jest bardziej elastyczny. Ma być do jazdy przez cały dzień, w różnych warunkach i zróżnicowanych prędkościach. Nie chodzi o to, aby miał maksymalnie dużo koni, tylko żeby oddawał te moc w taki sposób, aby nie zrywał trakcji i jednocześnie cały czas „ciągnął do przodu”. W praktyce wygląda to tak, że jadąc crossowym motocyklem w warunkach enduro (np piaszczyste podjazdy) na niskich obrotach potrafi zgasnąć albo nie ma mocy, nie chce się wkręcić na wyższe obroty, a znowuż jeżeli zbijemy bieg w dół i motocykl jedzie na wyższych obrotach to ma taką dużą moc, że od razu zrywa przyczepność i koło zamiast wdrapywać się pod górkę, bez przyczepności obraca się w miejscu i motocykl nie jedzie. Jest to najbardziej zauważalna i wyczuwalna różnica.
Skrzynia biegów
W crossie mamy bardzo długą jedynkę bo często z tej jedynki (czasami z dwójki) startujemy nabierając znacznej prędkości, kolejne biegi są dosyć blisko siebie. Skrzynie są zwykle 4, 5 rzadziej 6 biegowe w zależności od pojemności, modelu itd. Są nastawione na jazdę na wysokich obrotach. W enduro mamy zwykle 6 biegów, sporadycznie 5 i są zestrojone tak, aby na jedynce można było jechać prawie w miejscu, czyli na bardzo niskich obrotach. To niezastąpione na sekcjach technicznych, gdzie prędkość ma mniejsze znaczenie. Szóstka jest dosyć długa na tak zwane przelotówki.
Geometria, rama i zawieszenie
Kolejną różnicą cross i enduro jest ich konstrukcja. Na pierwszy rzut oka oba wyglądają bardzo podobnie. Jak siądziemy na te motocykle to poza różnicą w silniku tymi motocyklami zupełnie inaczej się skręca. Są inne kąty główki ramy i przede wszystkim inaczej zestrojone jest zawieszenie. Seryjny motocykl enduro jest mówiąc skrótowo dosyć miękko zawieszony, czyli jak jedziemy po kamieniach, korzeniach czy innym nierównym podłożu jest bardziej wygodny, miękki, a crossówka jest dosyć twarda, każdy kamień, każdą dziurę czujemy. Crossem skaczemy spore odległości, ważne, aby przy lądowaniu zawieszenie odpowiednio zapracowało nie wyrzucając jeźdźca z maszyny. Inna główka ramy w crossie powoduje, że jest stabilniejszy przy większych prędkościach, enduro natomiast jest bardziej zwrotne. Jeżeli są szybkie zakręty, wklejamy się w bandę to crossówką będzie się jechało szybciej i prowadziło łatwiej.
Koła z przodu w obu opisywanych typach motocykli mają 21 cali i podobny profil. W crossie tylne koło ma większą średnicę (19 cali) a opony choć ,,wysokie” (wyższe kostki) – mają niższy, twardszy profil ze względu na potrzebę innej przyczepności na torze. Tylne koło w enduro ma mniejszą średnicę (18 cali) i ma wyższy profil tzn opona jest wtedy większa, również bardziej miękka. Chodzi o to, aby miała lepszą przyczepność w innych warunkach np. na kamieniach czy po śliskich elementach. Opona enduro ma niższą kostkę i co ważne chodzi o homologację. Istotne jest to, aby opona nie była ,,wyższa” niż określona dopuszczalna do homologacji wysokość kostki. W enduro jeździ się też na niższym cieśnieniu aby opona lepiej układała się po zróżnicowanych nawierzchniach. Kwestia opon w zasadzie nadaje się na kolejny, osobny artykuł, ponieważ jak wiele typów motocykli – tak jeszcze więcej opon do poszczególnego podłoża i zastosowania.
Patrząc na powyższe zdjęcia, jaką jeszcze dostrzegasz różnice w wyglądzie crossa i enduro? Tutaj, bardziej w zależności od tego czy jest to dwusuw czy czterosuw, a mniej cross czy enduro wyróżnia się układ wydechowy. O silnikach 2t i 4t (dwusuwowy, czterosuwowy) z chęcią z Łukaszem opowiemy w kolejnym artykule.
To by było na tyle z przemyśleń odnośnie mylnego nazywania tak odmiennych jednośladów. I chociaż jest wiele istotnych różnic pomiędzy motocyklami enduro, a crossami, łączy je off-road. Ja wracam do treningów, a was zapraszam na nasze szkolenia, podczas których możecie wynająć i przetestować wiele profesjonalnych motocykli enduro (KTM, Husqvarny) w tym najnowszą FE 350 model 2022.
Ciekawostki
▶Cross i enduro to motocykle jednoosobowe.
▶Kupując enduro, możesz go kupić na firmę i odliczyć podatek, z crossem może być trudniej.
▶Motocykle cross i enduro nie mają wskaźnika, wyświetlacza biegów.
Artykuł konsultowałam z Łukaszem Kubickim – zawodnikiem sportów motocyklowych i właścicielem DirtBike Husqvarna Poznań, dziękuję.
